نمک طعام چیست؟

نمک طعام ماده شیمیایی است که به صورت کریستال های سفید مکعبی شکل یا دانه های ریز یا پودر شور مزه بدون بوست ، متشکل از فرمول Nacl است این یک ماده معدنی است بدون آن هیچ غذائی خوش مزه نیست.
جالب این که همین ماده شیمیایی که جای مخصوصی در سفره روزانه ما دارد، در قرآن با نام شوری هم آمده است.
در احادیث هم توصیه شده در شروع هر وعده غذائی خوب است که اول مقدار کمی نمک بخوریم.
ولی به طور متوسط مصرف روزانه کمتراز 10 گرم نمک توصیه شده و اگر به سلامت بدنمان برایمان مهم است باید که این مساله را جدی بگیریم!

روش مکانیزه تصفیه نمک

روش تولید در کارخانه‌های تصفیه نمک شامل مراحل زیر است:

1 – آسیاب کردن سنگ نمک (و یا استفاده مستقیم از نمک تبخیری) و حل کردن آن در آب خالص و ساخت محلول اشباع آب‌نمک.

2 – اضافه کردن مواد شیمیایی برای رسوب کردن کامل کلسیم و منیزیم و خروج مواد نامحلول.

3 – عبور محلول آب نمک از فیلترهای شنی برای حذف ذرات ریزتر از 30میکرون.

4 – تبخیر محلول اشباع نمک و تولید کریستال‌های خالص نمک و تفکیک آنها توسط سانتریفوژ.

5 – شستن نهایی کریستال های نمک در سانتریفوژ و افزودن یدبه آن.

6-  خشک کردن کریستال‌های نمک در خشک کن با استفاده از هوای گرم و انتقال نمک به سیلوهای ذخیره.

7 – بسته‌بندی نمک با دستگاه‌های تمام اتوماتیک.

همان طور که بیان شد در این طریقه علاوه بر بالارفتن خلوص به حداقل 5/99درصد، همه ناخالصی‌های محلول و نامحلول حذف و نیز به علت دمای بالای مورد استفاده آلودگی‌های میکروبی که در صنایع غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است، از بین می رود.

 یددار کردن نمک طعام

عنصری ید از جمله این موادی است که اگرچه بدن به مقدار زیاد به آن نیاز ندارد؛ اما نبودن آن هم مشکلات زیادی را در پی دارد.اختلالات ناشی از کمبود ید بیش از یک‌ میلیارد نفر از مردم جهان و از جمله ایران را در معرض خطر قرار داده است. پژوهش های انجام شده نشان می دهد که نمک مناسب ترین وسیله برای افزایش ید است زیرا تنها ماده غذایی است که در دسترس عموم مردم است و در اکثر جوامع روستایی نمک ممکن است تنها کالایی باشد که از بیرون آن را تهیه می کنند

روش‌های افزایش ید به نمک خیلی راحت و قابل اجرا است و مخصوصا وقتی نمک برای مصرف تصفیه می‌شود، افزودن ید تاثیر خیلی کمی در قیمت آن خواهد داشت. برای افزودن ید به نمک از ترکیبات یدور یا یدات‌پتاسیم و به میزان 30‌تا 50‌گاما (میلی‌گرم در کیلوگرم) استفاده می‌شود. اضافه کردن ید به نمک تاثیر خیلی زیادی در ریشه کردن بیماری گواتر در بین مردم ایران داشته است.

 ناخالصی‌‌های نمک طعام

نمک اگر به شکل استخراج شده از معادن سنگ نمک باشد و یا اگر به صورت استخراج شده از آب دریا باشد حاوی ناخالصی‌های زیادی است. مهم ترین ناخالصی‌های نمک سولفات کلسیم یا گچ است که به دلیل سفید بودن آن قابل تشخیص از نمک نیست اما اگر نمکی را که دارای ناخالصی گچ باشد در آب حل نماییم گچ آن در آب حل نشده باقی می‌ماند. ناخالصی دیگری که مانند گچ در آب نامحلول است اما قابل تشخیص است، گل ولای همراه آن است که موجب کدر شدن رنگ نمک می‌شود. ناخالصی‌های نامحلول حدود 5 درصد سنگ نمک را تشکیل می‌دهد. ناخالصی‌های دیگر نمک که از لحاظ مقدار در سنگ‌ نمک ناچیز است، ولی از لحاظ ایجاد عوارض نامطلوب و ایجاد مسمومیت در بدن انسان یسیار مهم هستند، فلزات سنگین از قبیل سرب، جیوه، کادمیوم، آرستیک و غیره است که هر کدام از این عناصر ضررهای زیادی برای سلامتی بدن انسان دارند، زیرا این عناصر دارای ویژگی تجمع تدریجی در اندام‌های بدن بوده و مسمومیت‌های مزمن و عوارض بهداشتی گوناگونی برای بدن ایجاد می‌‌نمایند. به همین علت لازم است این ناخالصی‌ها در حین فرآیند تصفیه از نمک خوراکی جدا شود و نمک از لحاظ وجود این ناخالصی‌ها به حد استاندارد و مطلوب برسد.

 ناخالصی‌های فلزات سنگین

همان طوری که ذکر شد اینگونه ناخالصی‌ها اگر چه ممکن است به مقدار کم در نمک وجود داشته باشد اما به علت ایجاد عوارض نامطلوب به ذکر برخی خطرات آنها اکتفا می‌شود:

1– سرب

ذرات ریز سرب به علت سنگینی وزنشان خیلی کم از راه ریه وارد بدن می‌شوند سرب و املاح آن در شیره معده‌ای و روده‌ حل شده و به شکل کلرور مضاعف سرب و سدیم در می‌آید که سم آن خیلی خطرناک است و مقدار کم آن در بدن باعث مسمومیت می‌شود.

 اگر میزان زیادی سرب از این راه وارد بدن شود، به شکل فسفات سرب کلوئیدال در تمام بدن پخش می شود که بیشتر در استخوان ها، بخصوص در اپی فیز، مو، ناخن و مراکز عصبی ، کبد، غدد فوق کلیوی ، کلیه ها، طحال و در اعضایی که چربی زیادی دارند، جمع می شوند و عوارض زیدی را در پی دارند. 

2 – جیوه

ترکیبات محلول جیوه از راه دستگاه گوارش به سرعت جذب می‌شود. اندام مهمی که مورد تهاجم سموم جیوه ای قرار می گیرد، کلیه ها هستند، احتمالا شنیده اید که کلیه ها مثل قلب دوم ما هستند، سموم جیوه ای کلیه ها را حجیم ، نرم و متورم می کند و رنگ آن را تغییر داده ، به رنگ  زرد در می آید.
اگر مسمومیت با این سموم زیاد باشد، کلیه ها از میان می روند و مسمومیت های مزمن به سلسله اعصاب صدمه می زند.

3– آرسنیک

 ترکیبات آرسینکی کبد را از بین می برد. در آنجا تثبیت ، منتشر و جذب می شوند.قسمت عمده آرسنیک در کبد رسوب می‌کند. انتشار و جذب آن بر حسب نوع مسمومیت تفاوت دارد. در مسمومیت حاد، آرستیک معمولا در جهاز هاضمه، کبد و کلیه یافت می‌شود این ماده در بدن با آنزیم های گروه ، سولفیدریل ترکیب شده ، آنها را بی اثر می کند و در نتیجه مسمومیت و مرگ را به دنبال دارد. 

4 – کادمیوم

مسمومیت ناشی از این عنصر تا حدودی مشابه آرستیک است. بعلاوه تماس بدن با کادمیوم دفع گلوکز، پروتئین و اسیداوریک را افزایش می دهد و کادمیوم با غلظت زیاد شرایط ایجاد ذات الریه حاد و مسمومیت همراه با تهوع ، استفراغ ، اسهال و سستی را به وجود می آورد.

5 – مس

مسمومیت با مس در نمکهای ناخالص ممکن است رخ دهد ولی در مواقعی که با املاح آرسنیک همراه شود بسیار شدید و خطرناک است.

 تولید نمک خوراکی در ایران

در گذشته خیلی از کشورها در طول تاریخ بر سر ماده حیاتی نمک با هم به جنگ می پرداختند اما در کشور ما در قدیم الایام توجه زیادی به این عنصر مهم حیاتی نمی شده است.

قبل از به وجود آمدن کارخانه‌های نمک تصفیه، نمک خوراکی در کارگاه‌های سنتی و بدین ترتیب تولید می‌شد که معمولا سنگ نمکی که از معدن می آمد پس از آسیاب شدن و سرند کردن به آن ید افزوده می شد و در کیسه‌های زرد رنگ روانه بازار مصرف می‌شد.

این نوع نمک از آنجا که هیچ گونه عمل تصفیه‌ای روی آن انجام نگرفته است، غیر استاندارد بوده و استفاده خوراکی آن در درازمدت عوارض نامطلوبی ایجاد می کند و لازم  از مصرف آن خودداری شود.

 از این مقدار 6-4‌ گرم از طریق صنایع غذایی و نان و غیره و حدود 11-9 گرم از طریق سفره و آشپزخانه است. این مقدار طبق استانداردهای جهانی رقم بالایی است.

 افراد متخصص بهداشت و سلامت مصرف متوسط 5‌ گرم نمک در روز را برای هر نفر توصیه کرده اند، یکی از دلایل مصرف بالای نمک در کشور ما در بین خانواده‌ها و صنایع غذایی، همگانی نشدن مصرف نمک تصفیه شده تبلور مجدد است، زیر نمک‌های موجود در بازار بیشتر تصفیه نشده و دارای ناخالصی‌های زیاد هستند که این ناخالصی‌ها عمدتا موجب پنهان کردن شوری نمک می‌شوند. کسانی که در زمان حال برای استفاده های غذایی خود نمک تصفیه شده تبلور مجدد مصرف می‌کنند، اذعان دارند که مصرف نمک آنها نسبت به نمک‌های غیرتصفیه در حدود دوسوم کاهش یافته است.

 چند نکته کاربردی برای مصرف نمک:

1- خوب است از نمکهای تصفیه شده و دارای مهر استاندارد مصرف کنیم.

2-بایستی نمک مورد استفاده را در ظروف سربسته خشک و تمیز نگهداری کنیم.

3 -افرادی که دچار فشار خون بالا هستند و یا زمینه این بیماری در خانواده و خویشاوندان آنها وجود دارد، لازم است مقدار نمک طعام رژیم غذایی خود را کاهش دهند.

نحوه ی خرید نمک طعام  اصل

شما عزیزان اگر قصد خرید نمک طعام را دارید پشنهاد می کنیم که آن از مجموعه معتبر بیوتی سالت تهیه کنید، بیوتی سالت سایت تخصصی خرید نمک های طبیعی مانند نمک آبی و نمک صورتی است. با مراجعه به سایت می توانید نمک طعام و تمامی محصولات مرتبط به نمک را از طریق راههای ارتباطی موجود در سایت خریداری نمایید.